HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TÂM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HCM
Tư tưởng Hồ Chí Minh về tinh giản, kiện toàn bộ máy gắn với sửa đổi phong cách, lề lối làm việc của cán bộ
Việc khai thác
những di sản tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề nêu trên, có thể khái quát ở một số
nội dung sau:
Một là, tổ chức bộ máy phải
tinh gọn, hiệu quả, luôn đổi mới, chỉnh đốn cho phù hợp
Ngay trong những
ngày đầu của nền độc lập, Hồ Chí Minh nói nhiều về sự cần thiết, những nội
dung, yêu cầu đổi mới tổ chức bộ máy của chính quyền cách mạng non trẻ qua loạt
bài “Cách tổ chức các ủy ban nhân dân (UBND)”, “Thư gửi các đồng chí tỉnh nhà”, “Chính phủ là công bộc của dân”, “Tinh thần tự động trong các UBND”, “Sao cho được lòng dân”, “Thư gửi UBND các kỳ, tỉnh, huyện và làng”. Đặc biệt
trong bài “Thiếu óc tổ chức - một khuyết điểm lớn trong
các UBND”, Hồ Chí Minh lưu ý: “Một khuyết điểm lớn chung cho phần
đông các UBND là bệnh lộn xộn, thiếu tổ chức… Trong một Ủy ban, nhiều khi có
người rất rỗi rãi, cả ngày chỉ chạy ra chạy vào cho có chuyện, có người lại bù
đầu rối óc vì một mình phải kiêm đến mấy việc: nào ngoại giao, nào tư pháp, nào
tài chính. Chia công việc không khéo thành ra tư biện: nhiều việc quá thì sao làm
được đến nơi đến chốn, vì thì giờ và sức lực người ta chỉ có chừng”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với các đồng chí lãnh đạo xã và Ban chủ nhiệm Hợp tá xã nông nghiệp thôn Lạc Trung, xã Bình Dương, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc về công tác quy hoạch ruộng đất (25/1/1961). (Ảnh tư liệu)
Bước sang năm 1947,
khi cuộc kháng chiến chống Pháp đang ở thời kỳ gay go, quyết liệt, Hồ Chí Minh
lại có một số bài chấn chỉnh lề lối, phương pháp, nhất là về tổ chức bộ máy,
như “Thư gửi các đồng chí Bắc bộ”, “Thư gửi các đồng chí Trung bộ”, trong đó Người đều
nhấn mạnh: “Trong các cơ quan chỉ huy, chọn người phải đích đáng, quyền hạn
phải phân minh, liên lạc phải mật thiết, hợp tác phải chặt chẽ, phải tuyệt đối
tránh cái lối lạm quyền, bao biện, xung đột, phù diện và suy tỵ, không phụ
trách”. Hồ Chí Minh cho rằng, nhiều người làm thành một tổ chức, nhưng mỗi
người đều có vị trí quan trọng trong bộ máy tổ chức đó: “Cách mạng cũng như một
bộ máy, phải có phân công, người làm việc này, người làm việc khác, nhưng việc
nào cũng cần thiết, cũng quan trọng”.
Từ chiều sâu bản
chất quý trọng và thương yêu con người, Hồ Chí Minh xác định dù ở mỗi người tài
năng có khác nhau nhưng đều có vai trò to lớn đối với sự nghiệp cách mạng.
Người đã ví cán bộ là dây chuyền của bộ máy. Người nói: “Chúng ta, tất cả mọi
người, bất kỳ ở một chức vụ nào, cao hay thấp, to hay nhỏ, tất cả mọi người làm
thành một bộ máy. Thiếu một người nào hay có một người làm không tròn nhiệm vụ
là hỏng cả”.
Trong thư gửi Hội
nghị kháng chiến hành chính toàn quốc (tháng 2/1950), Hồ Chí Minh yêu cầu hội
nghị cần hướng vào thảo luận những vấn đề căn cốt, thúc bách của tổ chức, để
các tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị: “Thảo luận kỹ lưỡng những vấn đề
rất quan trọng như: Chỉnh đốn và kiện toàn bộ máy chính quyền; sửa đổi và thống
nhất cách làm việc; thiết thực thực hiện quân dân chính nhất trí; giải quyết
vấn đề cán bộ”.
Có thể nói, trong
tư tưởng Hồ Chí Minh, đổi mới, chỉnh đốn tổ chức bộ máy luôn là một công việc
thường xuyên phải làm. Ngày 10/9/1950, dự chiến dịch Đông Khê, Người có bài
viết “Chỉnh đốn Đoàn thể và chính quyền” với bút danh X.Y.Z, có đoạn: Chính
quyền và đoàn thể (Đảng) cũng cần thường xuyên rửa các bộ máy của mình, để tẩy
trừ những phần tử bất chính, đầu cơ và chỉnh đốn lại cách làm việc cho gọn
gàng, mau chóng.
Năm 1951, khi cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp bước vào giai đoạn quyết liệt, để dồn sức cho
cuộc kháng chiến, giảm tải sự đóng góp của nhân dân, Người đưa ra biện pháp cụ
thể: “Thực hành chấn chỉnh biên chế, để bớt sự đóng góp cho dân, và thêm lực
lượng vào công việc tăng gia sản xuất”.
Để bộ máy vận hành
hoạt động có hiệu quả, theo Hồ Chí Minh mấu chốt là xác định rõ chức năng,
nhiệm vụ của từng tổ chức, bộ phận, của mỗi cán bộ. Đây là cơ sở để mỗi tổ
chức, cán bộ thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Bộ máy hoạt động vận
hành có hiệu quả, không có sự chồng lấn về nhiệm vụ. Trước yêu cầu cấp thiết
đó, Hồ Chí Minh yêu cầu: “Tổ chức phải gọn gàng. Nhiệm vụ của mỗi bộ phận, mỗi
người phải quy định rõ ràng. Các cấp và cán bộ lãnh đạo phải giúp đỡ và đôn đốc
thường xuyên, phải kiểm tra chặt chẽ”. Bởi công tác tổ chức quyết định cán bộ -
quyết định đến số lượng, cơ cấu, phẩm chất và trình độ chuyên môn của cán bộ.
Nếu vận hành không tốt thì hệ quả dẫn tới những lệch lạc đáng tiếc trong thiết
kế bộ máy và thực thi công vụ. Hồ Chí Minh đã dự liệu trước những khó khăn phức
tạp, tinh tế của công tác tổ chức. Do đó, Người yêu cầu các cấp ủy, cơ quan tổ
chức cán bộ phải bố trí đúng người, đúng việc, đúng với sở trường của cán bộ.
Người chỉ dẫn: “Công việc có việc khó việc dễ, việc nặng việc nhẹ. Phải phân
phối thế nào cho người đúng với việc, việc đúng với người”. Hồ Chí Minh chỉ rõ:
“Khi cần điều động một người cán bộ cao cấp, thì phải nói rõ lý lịch, năng lực,
ưu điểm và khuyết điểm của cán bộ ấy; và vì sao cần phải điều động”.
Năm 1962, mặc dù
trong điều kiện chiến tranh, chúng ta tổ chức hệ thống chính trị theo mô hình
Xô-viết, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ mối liên hệ giữa tổ chức bộ máy và biên chế, khi
bộ máy cồng kềnh thì biên chế phình ra và dẫn tới vừa quan liêu, vừa lãng phí. Trong
bài nói chuyện tại Hội nghị truyền đạt Nghị quyết của Bộ Chính trị và Nghị
quyết của Hội đồng Chính phủ về kế hoạch Nhà nước năm (11/1/1962), Người chỉ
rõ: “Từ các bộ, ngành và các địa phương, bộ máy đều quá cồng kềnh và ngày càng
phình ra. Vì vậy, sinh ra quan liêu, lãng phí.
Đặc biệt, Hồ Chí
Minh đưa ra những chỉ dẫn về phương pháp khi đổi mới, sắp xếp, chấn chỉnh về bộ
máy. Đầu năm 1949, trong “Bài nói chuyện trong buổi lễ
bế mạc hội nghị cán bộ của Đảng lần thứ sáu” ngày 18-1-1949,
Người nhấn mạnh: “Chấn chỉnh bộ máy chính quyền từ dưới lên trên, bắt đầu từ
xã; dưới làm lên trên, trên làm xuống dưới, tự nhiên mọi việc sẽ thành… Muốn
làm được những việc trên, trước hết phải chỉnh đốn nội bộ Đảng. Phải nêu ra
những việc chính, nắm lấy đó mà làm”(11). Nhấn mạnh đến tính liên thông, đồng
bộ và sự phụ thuộc lẫn nhau, Người ví: “Một bộ máy là do nhiều thứ máy to nhỏ
lắp lại. Các máy ấy đều ăn khớp với nhau, thì bộ máy ấy tốt và sản xuất nhiều.
Nếu chỉ một cái máy nhỏ không ăn khớp, thì cũng ảnh hưởng xấu đến toàn cả bộ
máy”.
Hai là, xây dựng phong cách,
phương pháp, sửa đổi lối làm việc
Trong lời khai mạc
Hội nghị Trung ương 7 (khóa II) ngày 3/3/1955, Người nhấn mạnh đến kiện toàn bộ
máy, phương pháp, lề lối làm việc để nâng cao hiệu quả công tác: “Tổ chức của
Đảng cần phải kiện toàn hơn. Lề lối làm việc cần phải tiến bộ hơn”. Kiện toàn
tổ chức bộ máy xét tới cùng là nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, nội bộ
đoàn kết thống nhất, nâng cao năng suất, hiệu quả công tác, giúp cho bộ máy
hoạt động thông suốt, nhịp nhàng.
Phẩm chất, bản lĩnh
và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ là nhân tố quan trọng tạo nên chất
lượng tổ chức bộ máy, vì cán bộ là nhân tố quyết định, là “cái gốc của mọi công
việc”. Bởi vậy, theo Hồ Chí Minh: “Kiện toàn tổ chức và lề lối làm việc; nâng
cao tính tổ chức, tính kỷ luật và đạo đức cách mạng của toàn thể cán bộ và đảng
viên” là hai mặt của một vấn đề đổi mới tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ. Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ “bất kỳ chỗ nào, bất kỳ việc gì,
Đảng và Chính phủ đã giao thì các cô, các chú phải quyết tâm làm cho trọn,
không nên muốn thế này thế khác”.
Hồ Chí Minh căn
dặn: “Không tự kiêu, không có bệnh làm “quan cách mạng”. Phải siêng năng, siêng
nghĩ, siêng nghe, siêng thấy, siêng đi, siêng nói, siêng làm. Cầu tiến bộ luôn
luôn. Không lúc nào không ngừng nghiên cứu, tự rèn luyện, sửa chữa khuyết điểm”.
Người cũng luôn nhắc nhở: “Phải có biện pháp cho tốt, “kế hoạch một phần, biện
pháp phải hai phần, và quyết tâm phải ba phần”. Phải thường xuyên kiểm tra, đôn
đốc. Công tác tư tưởng, chính trị phải kết hợp chặt chẽ với công tác kế hoạch”.
Và “Kế hoạch phải thật tỷ mỷ. Hợp đồng phải thật khớp. Bí mật phải thật tuyệt
đối. Hành động phải thật kiên quyết. Cán bộ phải thật gương mẫu”. Và “cán bộ
chăm chỉ làm việc chưa đủ, cần phải biết làm việc cho có phương pháp. Phải cần
mà phải cẩn nữa”… Đây là những chỉ dẫn rất quý báu về phương pháp, tác phong,
lề lối làm việc của người cán bộ hiện nay.
Những chỉ dẫn của Hồ Chí Minh về tinh giản biên chế, kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với sửa đổi phong cách, tác phong, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên là những định hướng, cơ sở phương pháp luận để Đảng ta củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ hiện nay
Các tin khác
- Thấm nhuần tư tưởng thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển KT-XH của đất nước (04/05/2019)
- Bác không đến thăm mẹ con Thím thì thăm ai (11/06/2019)
- Thái Nguyên: Tổng kết 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh (29/08/2019)
- “Văn hóa là gốc, trách nhiệm công vụ là trung tâm” (30/08/2019)